Budowa domu pasywnego – porównanie dwóch technologii: drewnianej konstrukcji szkieletowej oraz tradycyjnej murowanej

Należy wiedzieć, że zasadnicza (centralna) różnica pomiędzy domem szkieletowym drewnianym a murowanym wynika z układu w przegrodzie zewnętrznej izolacji termicznej i elementów konstrukcyjnych. Do budowy domu pasywnego używa się materiałów izolacyjnych o stosunkowo dużej grubości, ponieważ przegroda zewnętrzna (w takim właśnie domu) musi mieć bardzo dobrą izolacyjność. Warto wiedzieć, że przede wszystkim stosowane są materiały o wysokich właściwościach izolacyjnych: wełna mineralna, styropian, pianka poliuretanowa, ale wykorzystuje się również materiały ekologiczne (celulozę czy wełnę drzewną), które charakteryzują się nieco gorszą izolacyjnością termiczną. Interesującym rozwiązaniem jest zastosowanie tak zwanej transparentnej izolacji termicznej. Jest to technologia izolacyjna, a zarazem grzewcza, w której energia z promieniowania słonecznego jest bezpośrednio przenoszona do wnętrza budynku. W tym celu powierzchnia ściany domu izolowana jest materiałami półprzezroczystymi (transparentnymi). Podczas upływającego dnia promienie słoneczne padające na absorbery elewacyjne są pochłaniane i dalej emitowane do wnętrza budynku. Natomiast w porze nocnej elewacja staje się izolacją termiczną chroniącą budynek przed ubytkami ciepła.

Rozpoczynając (po tym dłuższym wstępie) od omówienia technologii tradycyjnej murowanej ogólnie należy powiedzieć, że murowany dom pasywny może posiadać taką samą konstrukcję jak tradycyjny. Na ściany mogą być wybrane na przykład szlifowane pustaki z ceramiki poryzowanej, które łączone są pianą. W domu pasywnym murowanym okna wysuwa się w warstwę izolacji. Do muru można przytwierdzić konsole montażowe, na których opiera się okna, oraz wsporniki boczne. Mury możemy ocieplić także niestandardowo – otwartokomórkową pianą poliuretanową. Szczególnie wtedy, kiedy wykańcza się je okładziną na ruszcie. Powiedzmy najpierw „stricte” o zaletach technologii murowanej. Należy wiedzieć, że ściany wymurowane z ceramiki lub silikatów posiadają stosunkowo dużą masę, zwiększają ją wszystkie wzmocnienia żelbetowe (słupy, nadproża, wieńce). Dzięki temu cechuje je duża bezwładność cieplna – dłużej się nagrzewają niż lekkie ściany i dłużej oddają ciepło do otoczenia. Natomiast duża zdolność akumulacji ciepła przez masywny mur sprzyja utrzymaniu stałej temperatury i wilgotności powietrza wewnątrz budynku. Warto wiedzieć, że pianka natryskowa ma niski współczynnik przenikania ciepła i pozwala zaizolować połacie dachu także wtedy, kiedy ściany są ocieplone od zewnątrz styropianem lub wełna mineralną. Ponadto pamiętajmy, że im cięższy materiał budowlany, tym lepsza jest jego izolacyjność akustyczna. Najbardziej skuteczną gwarantuje silikat. Materiały murowe są też niepalne. Warto widzieć, że domy wybudowane w tej technologii charakteryzują się zwartą, wytrzymałą statycznie konstrukcją o bardzo dużej żywotności. Jest to bardzo istotne ze względu na to, że w budynku pasywnym niezwykle ważna jest szczelność przegród zewnętrznych, czyli niska przepuszczalność powietrza (infiltracja i eksfiltracja). Warto dodać, że mury nie mogą posiadać pęknięć lub miejsc, w których powietrze przepływa niekontrolowanie przez przegrodą zewnętrzną.


Przejdźmy znów teraz do omówienia wad technologii murowanej. Należy powiedzieć ogólnie, że ściany murowane są materiało – i pracochłonne. Pamiętajmy o tym, że ta technologia posiada uszczuplone możliwości prefabrykacji, a co za tym idzie, przegrody mają nierzadko niższą jakość wykonania w porównaniu do tych, które robione są w powtarzalny sposób w fabryce. Warto wiedzieć, że w trakcie wytwarzania materiałów budowlanych konieczne będzie użycie dużej ilości energii pierwotnej, dlatego też produkcja bywa nieprzyjemna dla fauny i flory, a użyte surowce nie pochodzą z zasobów odnawialnych. Warto podkreślić, że przegrody zewnętrzne są grubsze, a eliminacja mostków cieplnych stwarza niemałe kłopoty. Czym są w zasadzie mostki cieplne? Są to miejsca, które emitują więcej ciepła na zewnątrz niż sąsiadujące powierzchnie. Ich powstawaniu sprzyja przerwanie lub zmniejszenie grubości izolacji termicznej na ścianach zewnętrznych. Gdzie najczęściej występują? Przede wszystkim występują w miejscu połączenia ściany z balkonem, daszkami, wieńcami czy nadprożami. Warto też wiedzieć, że budynki posiadają przeogromną masę, dlatego też konieczne są takie oto specyfikacje: posadowienie budynku na gruntach o wysokiej nośności oraz znaczna grubość płyty fundamentowej. Co również istotne, budowa rozciąga się w czasie, a ciągłość prowadzonych prac zależy od panujących warunków atmosferycznych. Nie da się też uniknąć przerw technologicznych z racji wykonywania prac z wykorzystaniem tak zwanych „technologii mokrych”. Koszty budowy domu są więc nieco wyższe niż ma to miejsce w przypadku drewnianej konstrukcji szkieletowej (inny rodzaj technologii). Warto dodać, że wspomniana już wcześniej duża bezwładność budynku, która jest postrzegana przez sporą część osób jako zaleta, tak naprawdę ogranicza możliwość szybkiej zmiany temperatury wewnątrz budynku.

Przejdziemy teraz do omówienia drugiej technologii – drewnianej konstrukcji szkieletowej. Ogólnie należy powiedzieć, że poszyciem szkieletu są płyty drewnopochodne, a materiał termoizolacyjny układa się w grubości przegrody. Sam szkielet drewniany wypełnia się z reguły wełną mineralną, ale czasami wykorzystywana jest pianka poliuretanowa. Pamiętajmy też o tym, że szkieletowa konstrukcja drewniana może powstawać na placu budowy. Wymaga wtedy jednak zatrudnienia ekipy o wysokiej kulturze wykonawczej. W przypadku tej technologii zaczniemy od omówienia jej wad. Należy wiedzieć, że drewno jest materiałem naturalnym, więc istnieje ryzyko zmiany jego struktury (pęknięć, skurczu) pod wpływem zmian warunków atmosferycznych. Pamiętajmy, ze jedynie zastosowanie materiałów klejonych i drewnopochodnych minimalizuje takie ryzyko. Warto wiedzieć, ze konstrukcja drewniana wymaga zabezpieczenia przegrody przed działaniem wilgoci oraz wody, ponieważ nie jest na te czynniki odporna. Zaniedbania i zaniechania mogą być przyczyną niższej żywotności budynku. Drewniana konstrukcja szkieletowa ma nieco krótszą żywotność niż mury, lecz wykonana we właściwy sposób i odpowiednio eksploatowana może służyć nawet przez kilkaset lat. Ponadto, drewno jest materiałem, który łatwo ulega pożarom, dlatego ściany pokrywa się płytami gipsowo-kartonowymi, najlepiej ognioochronnymi układanymi w dwóch warstwach. Konstrukcja drewniana posiada także niskie parametry izolacji akustycznej. Można śmiało generalnie powiedzieć, że znaczniej trudniej na rynku znaleźć tu dobrą ekipę wykonawczą niż ma to miejsce w przypadku domu murowanego.

Pozostało nam powiedzieć o zaletach tej technologii. Należy wiedzieć, że w ścianie o konstrukcji szkieletowej udział drewna wynosi zaledwie 10-15%, bowiem reszta to materiały je wypełniające i obudowujące. Przegrody w tej technologii to konstrukcja lekka. Drewno nie jest widoczne na zewnętrznej powierzchni przegród, więc wyglądem nie różnią się od murowanych. W ostatnich latach coraz częściej konstrukcję wykonuje się z drewna klejonego, które skutecznie eliminuje wady drewna litego, czyli wady naturalne, niewłaściwą wilgotność, niewystarczające zabezpieczenie przed grzybem, pleśnią i szkodnikami, zmianami kształtu i rozmiarów czy też uszkodzeniami w wyniku bezpośredniego działania warunków atmosferycznych, a także przed bezpośrednim działaniem ognia w razie wybuchu pożaru. Najistotniejszymi zaletami drewna (zwłaszcza klejonego), są niska masa własna, elastyczność oraz wyjątkowe nośność i wytrzymałość. Warto wiedzieć, że drewno klejone charakteryzuje się jednym z najlepszych współczynników masy do nośności. Konstrukcja szkieletowa drewniana świetnie nadaje się do prefabrykacji, co zapewnia jeszcze wyższą jakość prac i obniża koszty budowy. Szkielet drewniany przede wszystkim usztywnia się płytami drewnopochodnymi, a przestrzenie pomiędzy elementami konstrukcyjnymi wypełnia się materiałem izolacyjnym. Elementy nośne oraz izolacja termiczna występują więc w jednej warstwie, dzięki czemu grubość przegrody zewnętrznej bywa o 20-30% mniejsza niż ma to miejsce w domu murowanym. Przy takiej samej powierzchni zabudowy zyskujemy dodatkową powierzchnię mieszkania. Ponadto warto zaznaczyć, że drewno ma o wiele mniejszą masę niż elementy murowe, stąd też budynek nie wymaga posadowienia na gruncie o wysokiej nośności. Jest także naturalnym materiałem budowlanym, którego zasoby są odnawialne. Na etapie produkcji elementów konstrukcyjnych oraz podczas budowy zużycie energii pierwotnej jest wielokrotnie niższe, niż ma to miejsce przy zastosowaniu technologii murowanej. Ponadto w domu pasywnym o konstrukcji szkieletowej drewnianej prawie nie występują mostki cieplne (stwarzają spore problemy przy technologii murowanej). Można je dodatkowo zminimalizować, wykonując elementy konstrukcyjne z dwuteowników drewnianych. Szkieletowy dom drewniany buduje się też krócej. Warto dodać, że wykonanie szkieletu drewnianego bezpośrednio na budowie z konfekcjonowanego materiału nie przekracza w zasadzie 2-3 tygodni czasu. Natomiast wybudowanie domu w stanie surowym z prefabrykatów trwa nie dłużej niż tydzień. Suche technologie stosowane przy budowie domu umożliwiają prace w prawie każdych warunkach atmosferycznych, nie wymagają przerw technologicznych.

Porównując te technologie można śmiało powiedzieć, że wybór jest trudny nawet dla wytrawnych specjalistów. Należy wiedzieć, że żadna z opisanych technologii nie jest bowiem rozwiązaniem optymalnym, bo oprócz zalet posiada też zalety. Jednak patrząc w szerokim aspekcie ekologicznym (na zapotrzebowanie na energię pierwotną potrzebną do wyprodukowania i wybudowania domu oraz odnawialność zasobów) – wówczas konstrukcja drewniana dominuje. Jednak jej rozwój na rynku polskim jest hamowany przez stereotypowe opinie o negatywnym wydźwięku. Ale do budowy domów pasywnych wykorzystuje się nowoczesne i sprawdzone (przez szereg już doświadczeń) rozwiązania. Pamiętajmy też, że wzniesienie domu w takim standardzie energetycznym wiąże się z wyższymi kosztami budowy. W porównaniu z budownictwem tradycyjnym są średnio wyższe o 10-25% w przypadku technologii szkieletu drewnianego i 15-30% w przypadku technologii murowanej.

Leave a Comment

Twój adres email nie zostanie opublikowany. Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem *